amarone

Amarone (wł.) lub amarone della Valpolicella; najbardziej znane wytrawne wino z podsuszanych winogron, wytwarzane w Veneto, w północnych Włoszech, produkowane specjalną techniką winiarską zwaną appassimento; jedno z najlepszych win włoskich, wytwarza się je z odmian corvina veronese, rondinella i molinara; bardzo lubiane i cenione przez koneserów, znakomicie starzejące się w butelce; → reciotoripassopassito

ambra

ambre

(wł.) rodzaj bursztynowej marsali oraz  aromat zwierzęcy, charakterystyczny dla czerwonych win dojrzewających; a. znana jest z przemysłu perfumeryjnego, ma zapach końskiego potu i morza; a. w perfumach i winie jest już bardzo subtelna i delikatna, pobudzająca zmysły; aromat trzeciorzędny, powstały w butelce, w starych winach, łatwo utleniajacych się; naturalna a. jest wydzieliną z przewodu pokarmowego kaszalota, obecnie pozyskuje się ją syntetycznie lub z roślin, np. z nasion hibiskusa; → aromatów rodziny, cybet

ambré

amber

(fr.) żółtopomarańczowy kolor wina charakterystyczny dla starych, białych win i VDN; a. jest jednym z typów rivesaltes, z białych winogron (grenache blancgris, macabeu, malvoisie du Roussilon i muszkat); wina te dojrzewają przynajmniej przez 2 lata w dużych kadziach lub beczkach dębowych; mają kolor ciemnego złota lub bursztynu; cechuje je  aromat orzechów laskowych, migdałów, łupin orzecha, prażonej kawy, kandyzowanych owoców cytrusowych; → banyuls, tuilé, bursztynowy

amfora

amphora | amphore

antyczny, gliniany zbiornik do transportu i przechowywania środków spożywczych, głównie zboża, oliwy, piwa, garum i oczywiście wina; greccy osadnicy z Massilii (Marsylii) potrafili wytwarzać a. z gliny zawierającej mikę; bardzo szczelny, niewymagający powlekania wewnątrz żywicą, tak jak w Grecji; → retsina

amontillado

Amontillado (hiszp.) styl sherry, wino jeszcze przypominające fino, ale pełniejsze, ciemniejsze, o wyższym stężeniu alkoholu i bardziej miękkie na podniebieniu niż fino amontilado; stare fino, w którym flor słabo się rozwijał, tracąc stopniowo ochronę przed utlenianiem; wino, w którym na skutek oksydacji rozwinął się bursztynowy kolor oraz bogaty, ale łagodny orzechowy aromat i smak; zawiera 16–18% alkoholu, co nie pozwala na zbyt szybkie utlenianie; a. spędza w beczkach w systemie solera dłużej niż fino, zwykle 10–15 lat; najlepsze nawet 50–60 lat; tylko całkowicie wytrawne a. ma prawo do tej nazwy; prawdziwe, oryginalne a. powstaje, gdy pozwoli się starzeć fino bez odświeżania; niestety, nazwy tej używa się także dla określenia kupażowanych, średnio słodkich, popularnych gatunków sherry obecnych na rynku, stosunkowo tanich, gdzie drożdże likwiduje się poprzez dodanie do wina spirytusu winnego; zawierają one zazwyczaj niewielką ilość oryginalnego a. oraz znaczną różnych sherry, głównie fino, manzanillaoloroso; ma ono niewiele wspólnego z prawdziwym a.; styl ten wywodzi się nie z Jerez, lecz z Montilla, gdzie po raz pierwszy wyprodukowała je bodega Conde de la Cortina w XVIII w., dziś kontrolowana przez Alvear; win tych nie wytwarzano wówczas w systemie solera, metodę tę zastosowano dopiero w Jerez; a. z Montilla są pełne na podniebieniu, mają bursztynowy kolor i ostry, orzechowy nos; do najbardziej znanych należą amontillado 51-1 (Domecq) i Amontillado del Duque (Gonzáles-Byass); to jedno z najbardziej poszukiwanych stylów sherry jest winem uniwersalnym, znakomite do zup, szczególnie lekkich, mięsnych, do rosołu i bulionów; pija się je także do owoców morza, dziczyzny, pasztetów; dobra kwasowość a. pozwala na podanie go do słodszych, aromatycznych potraw, takich jak indyjskie tandoori, chili i innych dań wschodnich; znakomite jest też do szynek o silnym smaku, orzechów, oliwek i serów; podaje sie je chłodne, ale niezbyt zimne; → almacenistaamorosocream sherry, manzanilla, manzanilla pasadapalo cortadopale creamvino de colorrayastare złoto

ampelografia

ampélographie | ampelography

od „ampelos” (gr.) – antyczna nazwa winorośli; nauka o odmianach winorośli; najsilniejszy ośrodek badawczy odmian winorośli znajduje się w Montpellier, w południowej Francji; pochodzi od imienia ukochanego satyra Dionizosa, który po jego śmierci spowodowanej przez zazdrosną Selene zamienił jego ciało w winorośl, a z jej soku (krwi) stworzył wino

amplituda

amplitude

w żargonie degustacyjnym oznacza miarę rozmiaru czy wolumenu wrażeń odczuwanych w ustach lub nosie

anada

millesime | vintage

(hiszp.) rok zbioru, rocznik, wino produkowane z winogron z jednego rocznika; w Jerez określenie wina w pierwszym roku po zbiorze, przed rozpoczęciem kupażowania (kupaż) w systemie solera