dojrzewające

evolutive | évolué

to określenie pojawia się na ogół w znaczeniu „ewoluujące”, rozwijające się; wino ulegające zmianom podczas starzenia potrzebuje czasu, by osiągnąć pełnię dojrzałości; rozwinięte

dojrzewane w beczce

vieilli en fut de chene | barrel aging | barrel-aged | wood aged

in. dojrzewane w dębie; określenie odnoszące się do win fermentujących w stali nierdzewnej, a dojrzewanych w dębowych beczkach (zwykle); oczywiście wiele wielkich win fermentuje i dojrzewa w beczkach; nowe, dębowe beczki są naczyniami stosunkowo drogimi, więc rzadko stosuje się je do tańszych win; proces dojrzewania w barriques lub większych zbiornikach dębowych, przed zabutelkowaniem, pozwala młodym winom złagodnieć, wchłonąć nieco zapachu drewna i tanin oraz zharmonizować ich cechy smakowe; na skutek parowania smakzapach wina stają się bardziej skoncentrowane; dojrzewanie w drewnie, w zależności od wielkości i techniki wytwarzania beczki, pochodzenia i rodzaju dębu, zwiększa złożoność wina, jego gładkość i łagodność; niestety, powoduje także utlenianie wina; beczka w swej młodości nadaje winom nutę spalenizny, kawy, wanilii, kakao o różnej intensywności; stwierdzenie, że wino dojrzewało w 200% nowej beczce oznacza, że w trakcie starzenia przelano je do kolejnej nowej beczki (np. wino dojrzewające w sumie przez 18 miesięcy po 9 przelano do nowych beczek); dąb; fermentowane w beczce; élevage

dojrzewane w butelce

bottle-aged | vieillis en bouteilles

długotrwały, skomplikowany proces chemiczny, podczas którego zmienia się kolor wina, łagodnieją poszczególne składniki aromatu, wino staje się bardziej harmonijne, złożone, rozwijają się wszystkie odcienie zapachowo-smakowe trunku (niuans zapachowo-smakowy); w winach czerwonych następuje proces osadzania się tanin i barwników na dnie butelki, wymaga wówczs ono dekantacji lub bardzo ostrożnego nalewania do kieliszków; leżakowanie w butelce znacznie poprawia jakość tylko niektórych win, szczególnie bordoskich, burgundzkich, barolo, brunello, porto, madery, a także najlepszych win słodkich, takich jak np. sauternes, bonnezeaux; długość d.w.b. zależy od typu wina; większość win rosé, lekkich, białych i czerwonych win najlepiej pić wkrótce po zabutelkowaniu, ponieważ nie wymagają dalszego starzenia; białe chardonnay, np. z Kaliforni, wymagają tylko 6–12 miesięcy dojrzewania w butelce, aby osiagnąć pełnię swoich możliwości, białe burgundy, sauternes rozwijają się dłużej, czerwone, długowieczne wina, takie jak wysokiej klasy bordeaux, barolo, porto vintage osiągają swoją dojrzałość po kilkunastu latach, a nawet po wielu dekadach; takie wina, jak porto vintage, wymagają starzenia w butelce, aby w pełni się rozwinąć, sherry fino natomiast nic nie zyskuje na starzeniu w butelce; bukiet wina

dojrzewanie wina

aging | maturation

proces pozostawania wina w dębowej beczce lub w butelce, w których zachodzą samoistne, kompleksowe przemiany chemiczne, fizykochemiczne i biochemiczne, czyli procesy starzenia; by wino nabrało subtelności, smaku i właściwego zapachu, etap ten wymaga pewnego czasu; proces dojrzewania zaczyna się po fermentacji jabłkowo-mlekowej, poprawia się wtedy jakość wina, staje się ono mniej ostre, mniej garbnikowe, gładsze, bardziej złożone; celem leżakowania wina jest poprawa jego właściwości zapachowo-smakowych wskutek zachodzących w nim procesów utleniania i estryfikacji; dojrzewanie musi odbywać się w dobrych warunkach piwnicznych, w odpowiedniej, stałej temperaturze, właściwej wilgotności chroniącej przed wysychaniem korka; w zależności od rodzaju wina może trwać od kilku miesięcy do kilkunastu lat; zwykle d.w. zaczyna się zaraz po fermentacji, głównie na skutek kontaktu z powietrzem, ale także poprzez wchodzenie różnych składników wina w związki między sobą; wina różowe, większość białych i lekkich czerwonych nie wymagają dojrzewania, butelkuje się je wkrótce po fermentacji i pije się je, gdy są młode; dojrzewania w beczce i butelce wymagają wina, które w tym procesie mogą osiągnąć w pełni swój potencjał, są wśród nich wina bordoskie, wina rodańskie, barollo, brunello di montalcino, lepsze cabernety z Nowego Świata, ale także wina białe, takie jak wielkie burgundy, słodkie sauternes i niektóre chardonnay spoza Europy oraz wiele innych; do niedawna wyobrażano sobie, że dojrzewanie ma charakter czysto oksydatywny, odkryto jednak, że jedne substancje w winie utleniają się, w innych zachodzą procesy redukcyjne, stąd uważa się, że dojrzewanie jest procesem redukcyjno-utleniajacym; starzenie wina; élevage; dojrzewanie w beczce; dojrzewanie w butelce; leżakowanie; składowanie wina; solera; korek; vin de garde; dąb; przechowywanie wina; dojrzałe; stare

dokwaszanie wina

acidification

dodawanie kwasu do moszczu lub wina, stosowane głównie w warunkach gorącego klimatu, kiedy winu brak równowagi z powodu braku naturalnego kwasu; zwykle jest to kwas cytrynowy (dodawany do wina) lub kwas winowy (dodawny do moszczu); kwas oprócz równowagi dodaje winu długowieczności; w klimacie chłodnym stosuje się szaptalizację

dolcetto

(wł.) miękkie, owocowe, czerwone wino z Piemontu w północnych Włoszech, również nazwa jednego z trzech głównych, obok nebbiolo i barbera, szczepów piemonckich; mimo nazwy wina d. są całkowicie wytrawne

domaine

estate | propriété

(fr.) jednostka geograficzna i prawna, autonomiczny majątek ziemski prowadzący gospodarstwo winiarskie, w jego skład wchodzi winnica, zabudowania i wszelkie urządzenia do produkcji i składowania wina; określenie może być użyte tylko dla win o statusie AOC lub VDP, często spotykane w Burgundii; na etykietach także informuje się o fakcie butelkowania wina w winnicy (domaine): mise du domaine, mis en bouteille au domaine; nazwa dopuszczona także dla win pochodzących ze spółdzielni, pod warunkiem, że nie miesza się win z winnic poszczególnych jej członków; clos; château

dominanta, dominujący

dominant | overtone | dominante

smak lub aromat przeważający w winie, przeciwieństwo równowagi; d. może być kwasowa, alkoholowa, owocowa, cukrowa, taninowa, aromatyczna

DOP

PDO | AOP

(port.) skr. od Denominação de Origem Protegida; odpowiednik francuskiej AOP