stara winorośl

old vine | vieille vigne

częste określenie na etykietach win wskazujące, że winogrona pochodzą ze starych winorośli, przynajmniej 40-letnich lub starszych, których owoców użyto do stworzenia tego wina; krzewy takie z zasady mają niską wydajność; wielu winiarzy poddaje w wątpliwość tę teorię; vieilles vignes

stare

old | vieux | vieilli

wino, którego charakter zmieniony jest przez czas, zasadniczo odnosi się do win wieloletnich, starzejących się w butelce po przebywaniu w beczce, zbliżonych do swego apogeum; wyrażenie mało precyzyjne, jeśli nie określi się typu wina; niektóre wina mogą być stare, w znaczeniu „dojrzałe”, już po roku, inne wykazują oznaki starzenia po 20 czy 50 latach; s. może oznaczać także wina, którym brak świeżości, zmęczone (zbyt stare), w fazie schyłkowej życia, tracące ciało, utleniające się; ocena etapu rozwoju, na jakim znajduje się konkretne wino, stanowi największy problem miłośników tego trunku i praktycznie dotyczy wielkich win: przeciętny degustator nie może pozwolić sobie na trzymanie w piwnicy skrzynki wybitnego barolo, burgunda czy wielkiego bordeaux, by regularnie sprawdzać stan ich dojrzałości; określenie to odnosi się także do win, które przekroczyły datę 1 listopada następnego roku po zbiorze; dojrzałość nie jest więc niezbędną cechą wina

Stary Świat

Old World | Vieux Monde

ogólne określenie dla winiarskich krajów europejskich o długiej kulturze winiarskiej; przeciwieństwo tzw. Nowego Świata; wina europejskie w dużym uproszczeniu uważa się za bardziej subtelne, złożone, mniej dębowe, bardziej zróżnicowane i na ogół bardziej winne niż owocowe; wino staje się wyznacznikiem nowego stylu życia, a styl nowoświatowy staje się coraz bardziej popularny w Europie jako łatwiej „przyswajalny” dla początkujących amatorów wina

starzenie się wina

aging | barrel maturing | vieillissement | élevage en barrique

ewolucja wina w czasie; proces dojrzewania win, którego celem jest zwiększenie wartości i jakości trunku; o potencjale starzenia wina decydują 3 czynniki: kwasowość, zawartość alkoholu oraz tanin; wszystkie wina przez pewien czas podlegają procesowi s. w beczkach dębowych, stali lub butelkach, co stanowi element „wykończenia” wina, aby było ono gotowe do spożycia; z wiekiem wina stają się mniej ostre, mniej taninowe, bardziej gładkiezłożone; prawie wszystkie białe, różowe i lekkie czerwone wina pija się młode; najlepsze wina z Bordeaux, Doliny Rodanu, kalifornijskie cabernety, barolo, brunello di Montalcino, ale też białe wielkie burgundy, wina z Sauternes i niektóre dojrzewane w dębie chardonnay wymagają starzenia niezbędnego dla osiągnięcia ich pełnego potencjału; dojrzewanie wina w dębie przed zabutelkowaniem pozwala młodym trunkom złagodnieć i wchłonąć nieco smaku drewna i tanin; długowieczne, czerwone wina, takie jak porto rocznikowe, barolo czy wielkie wina bordoskie, mogą starzeć się nawet całe dziesięciolecia; niestety, współczesna ekonomia wymusza na producentach tworzenie win wcześniej dojrzewających; z wiekiem białe wina mają tendencję do zmiany koloru, ewoluując od koloru zielonkawego aż po żółtawy, złoty, bursztynowy; kolor win czerwonych jest bardzo zróżnicowany: od purpury, głębokiej czerwieni (bordeaux), ceglastej czerwieni (burgund) aż po złotopomarańczowy; brązowopomarańczowy kolor czerwonego wina świadczy już o jego schyłku, o jego starości: takie wino należy natychmiast spożyć lub się go pozbyć; s.s.w. jest jedną z cech wyróżniających je od innych napojów: pozwala uzyskać spektakularne zmiany jego złożoności, ale także wartości rynkowej; powodzenie procesu s.s.w. zależy od wielu czynników: przede wszystim wino musi być z natury zdolne do starzenia (wbrew częstym opiniom większość win należy pić, kiedy są względnie młode), być właściwie składowane i nie może mieć kontaktu z powietrzem; Horacy, jeden z pierwszych koneserów w czasach starożytnego Rzymu, pozwalał starzeć się najlepszym winom nawet 15–20 lat; aby wino lepiej się starzało, poddawano je różnym technikom, np. gotowano je, dodawano różne zioła, miód, a nawet wodę morską; cykl życia wina, od jego narodzin do schyłku życia, można podzielić na następujące etapy: wino młode, młodziutkie, primeur, gotowe, w swoim apogeum, w pełnej formie, gołe, mâché, czerstwe, sędziwe, zramolałe, przebrzmiałe, skończone, passé, wychudzone, wyschłe, zmaderyzowane; falerno; vin de garde; dąb; przechowywanie wina; dojrzałe; stare; solera; élevage

starzenie sztuczne

artificial aging | accelerated aging | vieillissement artificiel | vieillissement accéléré

lub starzenie przyspieszone; technika przyspieszenia dojrzewania wina polegająca na dodaniu pewnych produktów (m.in. wiórów dębowych), podwyższaniu temperatury, oświetleniu, częstym mieszaniu w celu szybkiego utleniania, wystawianiu wina na działanie ultradźwięków itp.; madera; marsala; sherry; vin jaune; rancio

stęchłe

musty | moldy | gout de pourri | renfermé

wino nieświeże, o zapachu pleśni (nieco bardziej suchej), zbliżone do wyrażenia spleśniałe; wino, które może być wynikiem fermentowania spleśniałych winogron lub dojrzewania w niezbyt czystej beczce; wpływ na ten smakzapach może mieć także korek niskiej jakości; niekiedy, jeśli wino ma nieco zredukowany bukiet smak lub zapach stęchlizny jest minimalny, może wystarczyć jego kilkuminutowe przewietrzenie; wada ta częściej występuje w winach czerwonych niż białych; korkowe; grzyby

steen

(ang.) południowoafrykańska nazwa powszechnie uprawianej w tej części świata odmiany chenin blanc