madera 10-letnia

madeira 10-years of age or reserva especial or reserva velha

lub reserva especial/reserva velha; określenie zarezerwowane dla 10-letnich lub starszych mader, ale poniżej 15 lat; organoleptyczne winna mieć cechy zgodne z typowymi dla jej wieku; etykieta może zawierać nazwę winorośli, z której wytworzono trunek; madera; typy madery

madera 15-letnia

madeira 15-years of age or reserva extra

lub reserva extra; określenie zarezerwowane dla 15-letnich lub starszych mader, ale poniżej 20 lat; organoleptyczne winna mieć cechy zgodne z typowymi dla jej wieku; etykieta może zawierać nazwę winorośli, z której wytworzono wino; madera; typy madery

madera 20-letnia

madeira 20-years of age

określenie zarezerwowane dla 20-letnich lub starszych mader, ale poniżej 30 lat; organoleptyczne powinna mieć cechy zgodne z typowymi dla jej wieku; etykieta może zawierać nazwę winorośli, z której wytworzono wino; madera; typy madery

madera 30-letnia

madeira 30-years of age

określenie zarezerwowane dla 30-letnich lub starszych mader, ale poniżej 40 lat; cechy organoleptyczne powinna mieć zgodne z typowymi dla jej wieku; etykieta może zawierać nazwę winorośli, z której wytworzono wino; madera; typy madery

madera 5-letnia

madeira 5-years of age or reserva | reserve madeira

lub madera reserva; określenie zarezerwowane dla win przynajmniej 5-letnich, ale poniżej 10 lat, z cechami organoleptycznymi zgodnymi z normami jakościowymi typowymi dla tego wieku; na etykiecie może być wskazana nazwa odmiany winorośli; może być częściowo lub całkowicie po estufagem w dużych zbiornkach, czasem z kontynuacją dojrzewania w beczkach, w procesie canteiro; na etykiecie może również być oznaczana jako „5-years-old reserve” lub „velha”; często na etykiecie oznacza się również odmianę, wówczas wino musi zawierać jej przynajmniej 85%; mieszanka różnych roczników i różnych beczek, są to madery jeszcze owocowe, tylko minimalnie utlenione o dojrzałych aromatach białych i czarnych śliwek, często rodzynek z lekkim posmakiem cytrusów; jest to wino szczególnie przydatne we współczesnej kuchni, łączące smaki i aromaty z różnych kultur; coraz częściej tworzy się nieco mniej tradycyjne, bardziej nowoczesne 5-letnie mieszanki, np. Alvada od Blandy’s (malmsey i boal)

madera colheita

colheita madeira | madere colheita

całkowicie inne znaczenie niż w przypadku porto ma sł. „colheita” w odniesieniu do madery (colheita porto): tu oznacza ona wino rocznikowe identyczne z madeira vintage, ale zabutelkowane wcześniej; niekiedy spotkać można colheita bez wyspecyfikowanej odmiany, w tym przypadku można być pewnym, że jest to tinta negra mole, stosunkowo młoda odmiana uprawiana na Maderze, która często bywa bardzo dobra; colheita godnie zastępuje maderę solera, mimo że wina te dojrzewają w różny sposób; colheita na etykiecie musi zawierać rok zbioru winogron; na rynku dostępne są dwa rodzaje colheita, prawnie precyzyjnie określonej, o minimalnym okresie starzenia 5 lat, z wyjątkiem sercial, która musi dojrzewać 7 lat; pierwszy typ to „harvest”, butelkowana po obowiązkowym, minimalnym, 5-letnim okresie dojrzewania i drugi, określany właśnie jako „colheita”, butelkowany między 12. a 19. rokiem dojrzewania w kadzi; jeśli na etykiecie colheita znajduje się nazwa odmiany winorośli, musi jej zawierać 100%; system ten umożliwia wcześniejszą komercjalizację tych vintage (roczników), którym z jakichś powodów brakuje struktury, by dojrzewać pełne 20 lat i osiągnęły już szczyt swojej dojrzałości; colheita(s) zaczęto butelkować, aby uatraktyjnić nieco klasyczną maderę vintage; ma ona swoją oryginalność, określoną przez rok zbioru, kombinację owocowości i nut oksydacyjnych tak cenionych przez współczesną kuchnię; należy pamiętać, że colheita po zabutelkowaniu niewiele się już zmienia, jest gotowa do spożycia; colheitas oferują piękną paletę smaków i aromatów zależną od długości dojrzewania w kadzi; typy madery; madera; słodkość madery

madera powyżej 40 lat

madeira over 40-years of age

określenie zarezerwowane dla 40-letnich lub starszych mader; cechy organoleptyczne powinna mieć zgodne z typowymi dla jej wieku; etykieta może zawierać nazwę winorośli, z której je wytworzono; madera; typy madery

madera solera

madeira solera | solera madeira

solera, oznacza maderę wytwarzaną na sposób sherry, jednak zasadniczo zarzuconą na rzecz mieszanek rocznikowych; obecnie dosyć rzadki typ madery, niekiedy pojawiający się na aukcjach; określenie zarezerwowane dla mader starzonych w systemie canteiro, o najlepszych cechach organoleptycznych; bazowe wino w systemie solera nie może być młodsze niż 5 lat; butelkowanie m.s. w każdym roku nie może przekroczyć 10% kadzi; każdą kadź można uzupełniać tylko 10-krotnie, po czym trzeba zabutelkować jednorazowo całą istniejącą zawartość kadzi, a na etykiecie wskazać rok zbioru wina bazowego; madera; typy madery; colheita

madera vintage

vintage madeira | madere vintage | madere millésime

(ang.) madera z określonego rocznika; dojrzewa minimum 20 lat w dębowej kadzi (nawet 100 lat i więcej) i 2 lata w butelce przed wypuszczeniem na rynek, uważana za klejnot wyspy Madera; rok zabutelkowania m.v. musi znaleźć się na etykiecie wina, co konsumentowi pozwala określić faktyczny wiek wina; najbardziej prestiżowe, niezwykle długowieczne (bez problemu 150 lat), prawie niezniszczalne wino z Madery, czasami określane jako frasqueira czy garrafeira; zawsze musi być wytwarzane z tradycyjnych, białych odmian winorośli: sercial, verdelho, boal, malvasia i terrantez (wykluczone jest użycie tinta negra mole); często, aby zapobiec nadmiernej koncentracji, wino przelewa się do pojemników szklanych o pojemności 22–100 l; m.v. są zmysłowedelikatne, ale jednocześnie korpulentne; ten rodzaj madery ma praktycznie nieograniczoną złożoność aromatyczną, kontynuowaną po nalaniu do kieliszka; pierwszy nos przypomina wosk pszczeli, eter, rozpuszczalniki, lakier lub werniks; maderze należy pozwolić otworzyć się w kieliszku lub karafce; madera zawsze będzie owocowa, bez względu na wiek, jej owocowość jednak przechodzi przez różne stadia: od świeżych owoców, przez suszone, kandyzowane, aż po owoce konserwowane w alkoholu; ponadto można w niej wyczuć nieskończoną ilość tonów korzennych: czarny pieprz, cynamon, liście laurowe, tymianek, także anyż, anyż gwiaździsty, kminek, kolendrę, gałkę muszkatołową i curry; często pojawia się cały wachlarz suszonych owoców, takich jak prażone orzechy włoskie, migdały, orzechy laskowe, a nawet kasztany jadalne; dotknięcie drewna, starych beczek przechodzi w zapach starych mebli, wosku, jak również zapach dymu, tytoniu, hawańskich cygar; ma również smak słodyczy karmelu, czekolady, kakao lub chlebka migdałowego, zapach dzikich róż, piwonii i konwalii; po zabutelkowaniu m.v. już się prawie nie zmienia, stąd na kierującym piwnicą spoczywa wybór optymalnego momentu zabutelkowania określonej partii wina; m.v. oczywiście może dalej rozwijać się w butelce, ale w winie pozostającym w niej zbyt długo zacznie tworzyć się cienki osad oraz specyficzny, eteryczny zapach; styl ten nie ma nic wspólnego ze stylem porto vintage; colheita

maderyzacja

maderization | madérisation

utlenianie się win stołowych, zwykle na skutek szybkiego starzenia lub zepsucia, zarówno białych, jak i czerwonych; rozpoznaje się ją po brązowym kolorze wina, utracie kwasowości i owocowości oraz utlenionym smaku; nazwa maderyzacja (w winach stołowych cecha negatywna) pochodzi od madery, w której ten smak jest jej cechą charakterystyczną, pozytywną i zamierzoną; cecha ta dodaje wielkości również takim winom, jak marsala, sherry, vin jaune i wielu innym, nadając im  smak zwany rancio; aromat wina zmaderyzowanego ma jednak więcej cech redukcyjnych niż sherry; jest cechą niepożądaną w winach niewzmacnianych (wzmacniane), w wielkich białych winach, takich jak mersault, cotes de Beaune, graves, a nawet w słodkich sauternes, szczególnie nieprzyjemną; zmaderyzowane