porto białe

white port | porto blanc

assemblage unikalnych białych odmian winogron, znakomity aperitif winifikowany jako wytrawny, półwytrawny lub słodki (słodkość porto); kolor zależy od długości starzenia; w handlu dostępny jako reserve, ale także jako porto ze wskazaniem wieku (10-, 20-, 30- lub 40-letnie); porto; tawny ze wskazaniem wieku

porto colheita

colheita port

(port.) lub dated port, styl porto z jednego rocznika, dojrzewającego w dębie przez przynajmniej 7 lat przed zabutelkowaniem; mimo że jest to porto rocznikowe, jest ono całkiem inne niż vintage; stosunkowo długi pobyt w beczce czyni je raczej swoistym rocznikowym tawny; trudne może być rozróżnienie dobrego 10-letniego p.c. od 10-letniego porto tawny; p.c. jest winem wyższej jakości: musi mieć na kontretykiecie wskazany rok zabutelkowania; jeśli jest bardzo stare, należy zwracać uwagę, aby różnica między rocznikiem wina a rokiem butelkowania nie była zbyt duża, ponieważ już w butelce ten typ porto niewiele zyskuje; Rolf van der Niepoort, współwłaściciel rodzinnej firmy winiarskiej Niepoort powiedział kiedyś: „wintage jest królem porto, a colheita jego prezydentem”; p.c. oznacza także zbiór, szerzej rocznik wina; crusted port; white; porto ruby; porto tawny ze wskazaniem wieku; porto vintage charakter; vintage z pojedynczej winnicy; colheita madeira

porto dojrzewane w butelkach

bottle-matured port | muri en bouteille

kategoria i styl wysokiej klasy porto, do której należy porto z jednego rocznika (porto rocznikowe), porto vintage z pojedynczej winnicy, niektóre LBV, crusted port, butelkowane na tyle wcześnie, że mogą starzeć się i rozwijać w butelce przez dłuższy czas, oraz porto ruby (reserve); wina te określa się też jako styl ruby; w odróżnieniu od porto dojrzewanych w zbiornikach, w których następuje kontrolowane utlenianie się wina, ta kategoria porto dojrzewa w warunkach redukcyjnych; różnicę najłatwiej zrozumieć, porównując np. 20-letnie vintage z 20-letnim porto colheita; wina tej kategorii z zasady nie są klarowane i filtrowane, wymagają więc starannej dekantacji z uwagi na spory osad

porto dojrzewane w kadzi

wood-matured port | vieilli dans le bois

kategoria porto dojrzewającego przez różny czas głównie w ogromnych dębowych kadziach, ale także w zbiornikach ze stali nierdzewnej lub betonu; są to: porto białe, porto ruby, porto tawny, porto tawny ze wskazaniem wieku, porto colheita, porto vintage character i większość LBV; butelkuje się je dopiero wtedy, gdy uzna się je za gotowe do picia; poza kategorią porto tawny ze wskazaniem wieku większość tych win jest klarowana, filtrowana i gotowa do spożycia; zwykle wina te nie zyskują wiele na dłuższym leżakowaniu po ich zabutelkowaniu i nie wymagają dekantowania; wina dojrzewane w beczkach najczęściej zamykane są łatwymi do otwierania korkami, takimi, jakich używa się do koniaków czy armaniaków

porto garrafeira

garrafeira port

rzadki już typ porto, które najpierw przez pierwsze kilka lat dojrzewa w kadzi (minimum 5 lat), następnie przez wiele lat w garafão (minimum 8 lat), następnie przed sprzedażą jest dekantowane i butelkowane; demi-john

porto lágrima

wzmianka na etykiecie porto, dotycząca win czerwonych lub białych, o zawartości cukru resztkowego wynoszącej 61–194 g/l; porto; słodkość porto; lagrima

porto LBV

porto millésimé mis en bouteilles lardivement | late bottled vintage

LBV

porto okruchowe

crusted port

(ang.) lub crusted port, porto skorupkowe; namiastka porto rocznikowego (porto vintage) określanego czasem jako porto biedaków; nie jest to porto rocznikowe, ponieważ jest zestawiane z dwóch lub trzech roczników, wcale lub w niewielkim stopniu filtrowanych; podobnie jak porto vintage kontynuuje dojrzewanie w butelce (2 lata w beczce i 3 lata w butelce przed sprzedażą), jak vintage wymaga dekantacji; jedyną datą, która może pojawić się na etykiecie, jest data zabutelkowania trunku (!); nazwa pochodzi od osadów i skorupy pojawiających się w butelce, podobnie jak w prawdziwym vintage; z uwagi na cenę i jakość może być najlepszą alternatywą dla vintage; produkowane jest przez niewielu wytwórców; crust

porto rocznikowe

vintage port | porto millésimé

(ang.) lub vintage; najbardziej prestiżowy, najbardziej długowieczny typ porto wytwarzany z jednego rocznika; w odróżnieniu od innych porto rocznikowych (porto vintage z pojedynczej winnicy czy porto colheita), vintage jest w pełni winem deklarowanym i poddanym surowym regułom; butelkowanie musi nastąpić między dniem 1 lipca 2. roku po zbiorze a 30 czerwca 3. roku po zbiorze; zamiar deklaracji vintage w odpowiednim czasie musi być zgłoszony do Instituto de vinho do Porto (IVP), razem z próbkami i oświadczeniem o ilości wina przeznaczonej na rynek; dopiero po otrzymaniu aprobaty IVP, który gotów jest zagwarantować jakość wina, następuje faza decyzyjna o deklarowaniu porto; nie zawsze cała ta procedura kończy się deklarowaniem danego rocznika; zwykle na każde 10 lat przypadają 3–4 deklaracje vintage; vintage uważa się za jedno z najlepszych win świata, stąd zawsze jest probieżem jakości produktów danego domu winiarskiego (zwykle jest to mniej niż 1% produkowanego wina) oraz stanowi o reputacji producenta; mimo ogromnego doświadczenia, zdarzają się vintage słabe, stąd bierze się duża ostrożność przy deklarowaniu wina; wiele butelek można wypić i wiele wieczorów spędzić, rozprawiając nad przewagą jednego rocznika nad innym, jednego producenta nad drugim; dyskusje te jednak nie zmieniają faktu, że wino porto vintage jest otoczone pewną mistyką; bez szkody dla jakości vintage może być konsumowane w ciągu 3 dni od otwarcia butelki, przy użyciu np. korka typu Vacuvin można czas ten wydłużyć o kilka następnych dni; bardzo stare vintage, z uwagi na ich kruchość, lepiej wypić wcześniej; starym vintage zwykle wymienia się korki po około 30–40 latach, głównie u producentów, gdzie zapasy starego porto są największe; oczywiście jak każde wielkie wino vintage potrzebuje odpowiedniego szkła, które uwydatni jego cechy (za idealne uchodzą kieliszki firmy Riedl); młode vintage jest pełne ciała, często ściągającecierpkie; dojrzewając w butelce, staje się coraz gładsze, coraz bardziej harmonijneeleganckie, stopniowo tracąc początkową cierpkość, osiągając równowagę, złożoność i charakterystyczny bukiet, w którym wyczuwalna jest czekolada, kakao, kawa, cygara, cynamon i pieprz oraz zanikające z wiekiem aromaty owocowe; vintage jest długowieczne, może przetrwać 10–50 lat

porto ruby

ruby-port

(port.) lub ruby reserve port; najprostszy, najmniej kosztowny styl porto; nazywany tak chyba dla jego młodego, świeżego, głębokiego, rubinowego koloru, prostych, owocowych aromatów, bez ciała swoich starszych odpowiedników; kupaż ruby tworzony jest z przynajmniej jednorocznych win, po czym dojrzewa w dębowych, wielkich balseiros (częściej jednak w cementowych lub zbiornikach ze stali nierdzewnej) nawet powyżej 3 lat i zostaje rozlany do butelek, zanim utraci charakterystyczną dla tego stylu młodość; przez 200 lat było to najpopularniejsze porto w Anglii, stanowiąc bazę każdego „long drinka” w postaci słynnego „port and lemon”, czyli porto z cytryną; ten rodzaj porto nie nadaje się do dłuższego przechowywania, najlepiej skonsumować je wkrótce po jego zakupie; obecnie w modzie jest bardziej prestiżowe porto rocznikowe, porto vintage character czy LBV

porto tawny

tawny port | porto tawny

(ang.) syn. aloirado (port.); najbardziej powszechny styl porto, wymagający długiego starzenia; całkowicie różne od stylu porto ruby, dojrzewa długo w beczkach aż do uzyskania bursztynowobrązowego (płowego) koloru; jednak zwyczajne, tanie p.t. zwykle nie jest wiele starsze od przeciętnego ruby; te niedrogie p.t. wytwarza się przeważnie z lżejszych win z Baixo Corgo, bywa że rozcieńcza się je białym porto, przez co staje się bardziej różowe; prawdziwe, klasyczne p.t. dojrzewające przez lata w dębie znajdują się tylko w butelkach, których etykiety zawierają informacje o jego wieku (porto tawny ze wskazaniem wieku); w tej kategorii czasami znajduje się tawny reserve, które jest bliższe 10-letniemu p.t.; porto dojrzewane w kadzi; porto dojrzewane w butelce; bukiet utleniony