wyrafinowane

sophisticated | raffiné | fin | finesse | refined | distinctive | refinement

syn. wina finezyjnego, eleganckiego, wyszukanego; określenia tego używa się w celu wyrażenia podziwu dla równowagi niezwykle delikatnego i pięknego wina; w slangu winiarskim oznacza wino dystyngowane, wykwintne, wytworne, wysokiej jakości, perfekcyjne, z charakterem, zrównoważone, odpowiednie do jego pochodzenia i stylu, bez śladu szorstkości w smaku i konsystencji, o subtelnych aromatach; głównie odnosi się do win czerwonych; finezja rasowość to cechy win pięknych, szlachetnych, najbardziej dystyngowanych, w których wszystkie pierwiastki struktury, smaku i złożoności są u szczytu doskonałości; technicznie finezja wina jest jakością owej elegancji, która oddziela wina piękne od po prostu dobrych; rasa wina jest czymś więcej, jest określeniem opisującym wino, które osiągnęło klasyczne proporcje i granicę jakości; jakość wina jest trudno definiowalna, ale odczuwalna, gdy się jej w danym momencie doświadcza; w miarę możliwości finansowych warto niekiedy otworzyć butelkę wielkiego bordeaux lub legendarnego burgunda; niektórzy nie zalecają używania tego pojęcia jako zbyt ogólnikowego, mało precyzyjnego i antropomorficznego

wyraziste

expressive | expressif | eloquent | parlant

wino wyrażające w pełni jakość swojej apelacji lub swego terroir; wino o wyważonej kwasowości, sporej zawartości tanin, pełne ekspresji, z aromatami i niuansami łatwo dostrzegalnymi przez degustujących; przeciwieństwo win zamazanych, niewyraźnych (tak jak ostrość w fotografii); ekspresyjne

wyrób win białych

vinification en blanc | vinification of white wines

specyfiką wytwarzania białego wina jest brak maceracji; winogrona są delikatnie zgniatane (foulage) i natychmiast wyciskane pod prasą, aby kontakt soku ze skórkami był jak najkrótszy z uwagi na dużą wrażliwość białego moszczu na utlenianie; ponadto unika się wtedy przedostawania się do soku tanin ze skórek; po usunięciu wszystkich stałych elementów z moszczu może rozpocząć się fermentacja alkoholowa zmieniająca gronowy sok w wino; obecnie zdecydowana większość win białych fermentuje w zbiornikach ze stali nierdzewnej, pozwalających na lepszą kontrolę temperatury; w niektórych regionach, takich jak Burgundia, winifikację win białych, szczególnie prestiżowych, przeprowadza się także w barriques; fermentacja w beczkach dębowych, szczególnie nowych, wzbogaca potencjał aromatyczny wina; wina białe zasadniczo powinna cechować świeżość, wigor i względnie wysoki poziom kwasowości, dlatego blokuje się fermentację jabłkowo-mlekową; wytwarzanie białych win słodkich, moelleux i likierowych różni się tylko tym, że tłoczenie winogron trwa wolniej, a fermentacja ustaje, zanim wszystkie cukry zamienią się w alkohol; przerwanie fermentacji może być naturalne lub spowodowane dodaniem alkoholu; termoregulacja; zimna fermentacja; mutage; wino białe

wyrób win czerwonych

vinification of red wines | vinification en rouge

po odszypułkowaniu grona zostają lekko zgniecione (foulage) w celu uwolnienia soku, by otrzymać moszcz; po tej operacji winogrona pozbawia się również pestek, aby uniknąć ryzyka pojawienia się ziołowych smaków w przyszłym winie; w następnej kolejności moszcz pompuje się do zbiorników fermentacyjnych, gdzie się go maceruje (maceracja) i rozpoczyna się fermentacja alkoholowa, która trwa średnio od 4 dni do 3 tygodni; w tym czasie do fermentującego moszczu uwalniają się barwnikitaniny zawarte w skórkach; w zależności od typu wina, który ma zostać wyprodukowany, maceracja może być skrócona lub wydłużona: wina czerwone do długiego starzenia maceruje się dłużej, by uzyskać dobrą strukturę i zdolność do starzenia; następnie dokonuje się obciągu, separując wino od osadu (resztki skórek, pestek, część szypułek, w których jest jeszcze zawarty alkohol); wino po obciągu nazywa się vin de goute; osad poddaje się wyciskaniu w prasach winiarskich, uzyskując jeszcze tzw. vin de presse (spod prasy), bogate w taniny i barwniki; w zależności od rodzaju produkowanego wina vin de goutte i vin de presse łączy się natychmiast lub dopiero na etapie élevage; ostanim stadium procesu winifikacyjnego jest druga fermentacja, zwana fermentacją jabłkowo-mlekową, pozwalająca na obniżenie naturalnej kwasowości wina; écoulage; wino czerwone

wyrób win likierowych

wina likierowe wytwarzane są z gron bardzo bogatych w cukier, zbieranych późno, sukcesywnie, nawet w grudniu; koncentrację cukru w gronach osiąga się albo poprzez działanie botritis cinerea, albo za pomocą techniki passerillage; moszcz ze zbotryfikowanego lub podsuszonego zbioru jest bardzo bogaty w cukry i ma stosunkowo niską kwasowość; fermentacja takich win trwa dość długo i zwykle zatrzymuje się ją poprzez siarkowanie lub mutage; następnie wina takie przebywają przez przynajmniej 2 lata w dębowych beczkach lub zbiornikach ze stali nierdzewnej, zanim nie zostaną przelane do butelek; likierowe wino; deserowe wino; wzmacniane; passito; VDN; moelleux; eiswein

wyrób win różowych

vinification en rosé

inaczej niż się sądzi, wina różowe nie powstają poprzez mieszanie win czerwonych i białych (z wyjątkiem różowego szampana): mieszanie takie jest zabronione przez prawo, przynajmniej we Francji; wina różowe otrzymuje się z czerwonych winogron o bezbarwnym lub prawie bezbarwnym soku, winifikując je jak wina białe (por. wyrób win białych) lub techniką saigné; w pierwszym przypadku wyciskając sok na prasie, trzeba uważać, by nie przedostało się do niego zbyt wiele barwnika ze skórek; drugi sposób jest techniką pośrednią między winifikacją win czerwonych i białych: po lekkiej maceracji moszcz poddaje się wyciskaniu na prasie, z którego otrzymuje się wino różowe; winiarz musi mieć duże doświadczenie, aby nie przeoczyć właściwego momentu, by wino nie stało się czerwone; clairet

wyrób win szampańskich

to najbardziej prestiżowe z win musujących produkuje się wyłącznie w Szampanii z 3 odmian winorośli: chardonnay, pinot noir i pinot meunier, w precyzyjnie zdefiniowanej technologii; winifikacja szampana przebiega w 2 etapach: pierwszy stanowi wytworzenie wina bazowego – przebrane, odpowiednio wyselekcjonowane i nieprzejrzałe grona poddaje się szybkiemu tłoczeniu w prasach, bez foulage, aby ograniczyć macerację, oraz lekkiemu débourbage; fermentacja następuje w niskiej temperaturze, powstałe cuvée obciąga się, klaruje i ewentualnie miesza z innymi winami (starszymi lub z tego samego rocznika); jakość takiego cuvée determinuje już przyszłego szampana; drugi etap to prise de mousse, właściwa szampanizacja, czyli tworzenie bąbelków; dodając liqueur de tirage, wywołuje się drugą fermentację w butelkach, które po zamknięciu kapslem kładzie się poziomo w stosy; po wolnej fermentacji trwającej 6–8 tygodni spokojne wino staje się musującym szampanem; takiemu szampanowi brakuje jednak jeszcze osobowości, szczególnie aromatu, poddaje się go więc kilkuletniemu dojrzewaniu na drożdżach, w całkowitym spokoju, w temperaturze 10–12°C, w głębokich wapiennych piwnicach o ścianach pokrytych czarną pleśnią zapewniającą stałą temperaturę zimą i latem; podczas starzenia drożdże uwalniają aromaty trzeciorzędne; assemblage i starzenie są jedynymi technikami pozwalającymi szampanowi zyskać na jakości; optymalny okres starzenia szampana zależy od assemblage’u, który tworzy cuvée; każda z 3 dopuszczonych w tej apelacji odmian winorośli odmiennie wpływa na  aromat przyszłego szampana: pinot noir wzmacnia aromat małych czerwonych owoców oraz daje moc długość w ustach, pinot meunier rozwija się szybko, przydając assemblage’owi świeżości i aromatu białych owoców, a wolno rozwijający się aromat chardonnay, jeśli winogrona pochodzą z najlepszych cru, dodaje szampanowi finezji i elegancji oraz niuansów zapachowych laskowych orzechów i kawy; każde cuvée starzeje się min. 1–2 lata do 4 lat w zależności od ilości odmian wchodzących w skład mieszanki; szampany rocznikowe, w których dominują chardonnay i pinot noir, dojrzewają 3–6 lat; cuvée prestige złożonegrand cru chardonnay i pinot noir mogą dojrzewać nawet 5–8 lat; po latach, gdy osiągną już optymalną dojrzałość, w ciągu kilku tygodni poddaje się je pewnym zabiegom mających na celu osiągnięcie całkowitej klarowności oraz zharmonizowanie aromatów, kwasowości, alkoholu i ewentualnie cukrów; podczas długiego leżakowania w głębokich piwnicach na boku butelek formuje się osad, który trzeba ostatecznie z nich usunąć; następnie przychodzi czas na trwający kilka tygodni proces zwany remuage, podczas którego cały osad gromadzi się w szyjkach butelek, a butelki po tym zabiegu stawia się dnem do góry; wszystkie te działania przeprowadza się na specjalnych stojakach zwanych pupitres; kiedy cały osad skoncentruje się w szyjce butelki, usuwa się go w procesie zwanym dégorgement; szyjkę butelki zanurza się w kąpieli o temperaturze –18°C, a po zdjęciu kapsla powstała w szyjce bryła lodu wraz z osadem zostaje usunięta ciśnieniem w butelce; utracona niewielka ilość wina zostaje uzupełniona identycznym winem lub liqueur d’expédition; po tej operacji butelki są natychmiast korkowane oraz zostają nałożone na nie kagańce, następnie szampan przez okres około 3 miesięcy odpoczywa w piwnicy; gdy jest już gotowy, przykleja się koloratki i etykiety: jest to moment, w którym trunek jest gotowy do sprzedaży; dosage d’expedition; metoda szampańska; vin de reserve; style szampana

wyróżniające się

distinctive | distinctif

wino o eleganckim, dystyngowanym charakterze, najczęściej rozpoznawalne, które można degustować dla niego samego

wysuszające usta

dessicant | drying | desséchant | mouth-drying

wina pozostawiajace po degustacji suchość w ustach przez nadmiar tanin, brak ciała lub przez swój zaawansowany wiek; ściągające