(fr.) oficjalny termin oznaczający wina musujące, z wyjątkiem produkowanych w Szampanii; dotyczy przede wszystkim win musujących, wytwarzanych w zamkniętej kadzi (metoda Charmata) i rozlewanych pod ciśnieniem, a nie metodą szampańską; metoda wiejska; crémant
termin degustycyjny czasami używany do określenia aromatu wina przypominającego poszycie leśne, leśne jagody, mrok lasu; najczęściej stosowany w odniesieniu do rdzennych odmian amerykańskich, a więc nie vitis vinifera; vitis labrusca
lekkie odczuwanie dwutlenku węgla w winach spokojnych
gronowe wino dla celów liturgicznych, powinno być produkowane z czystego moszczu gronowego; w średniowieczu wytwarzali je mnisi, którzy szczególnie aktywnie uczestniczyli w uprawie winorośli; w ortodoksyjnym Kościele wschodnim zwykle pochodzi z czerwonych, czystych winogron; w Kościele greckim jest to najczęściej mavrodaphne, w rosyjskim faworyzowany jest kagor; w niektórych Kościołach chrześcijańskich nietolerujących spożywania alkoholu (szczególnie przez dzieci) akceptuje się pasteryzowany sok winny; Prawo Kanoniczne (Kanon 924) w Kościele Katolickim określa, że musi być naturalne, ze zdrowych krzewów winorośli i nie może być zepsute; oznacza to, że musi być naturalnie fermentowane, bez jakichkolwiek dodatków (konserwantów, zapachów itp.); wina powinny pochodzić z gron vitis vinifera, a ich wytwarzanie powinno odbywać się pod nadzorem urzędnika kościelngo, co nie zawsze jest praktykowane; słabe, anemiczne wina mogą być wzmacniane spirytusem winnym w trakcie fermentacji, jednak zawartość alkoholu nie może przekroczyć 18%; do najbardziej znanych należą katalońskie wina z Tarragony, z winnicy De Muller, dostarczane na stół Piusa X, Benedykta XV, Piusa XI, Jana XXIII; zwykle są to wina słodkie, chociaż od jakiegoś czasu wytwarza się też bardziej wytrawne wina dla młodszej generacji księży; koszerne
(fr.) od łac. „modius” – miara; rzadko już obecnie używana dawna nazwa miary pojemności, z czasem beczki o zmiennej pojemności (w przybliżeniu 270–700 l) w zależności od regionu, np. w okolicach Orleanu (Loara) wynosi ona 289 l, w Langwedocji 460 l; beczkę o pojemności m. nazywano futaille; kadź; tinaja; kwevri; fût; tonneau
(ang.) nazwa używana wymiennie z nazwą muszkat (aleksandryjski)
wino niezwykle treściwe, o potężnym smaku, wyraźnie owocowe, głównie młode, o wysokim stężeniu alkoholu i tanin; z definicji oznacza wino niezbyt wyrafinowane, mniej eleganckie; mimo wysokiej zawartości alkoholu powinno być zrównoważone (równowaga); krzepkie; potężne; rustykalne; ciało wina
określenie w zasadzie odnoszące się do win nasyconych dwutlenkiem węgla (CO2) w sposób naturalny (w odróżnieniu od tzw. win gazowanych, sztucznie nasycanych CO2), chociaż powszechnie nazywa się tak wszystkie wina z zawartością CO2; wina produkowane różnymi metodami, w których obecny jest CO2; tradycyjną, najbardziej znaną jest metoda szampańska (klasyczna), używana w producji szampana, metoda Charmata czy bezpośrednie wpompowywanie CO2 do spokojnego wina (gazowane wina); wśród win musujących rozróżnia się wina perliste, pétillant, crémants – o ciśnieniu około 3,5 atm i wina musujące o ciśnieniu około 5–6 atm po dégorgeage – szampany oraz inne wina tworzone metodą szampańską (np. cava); w zasadzie jako m. określa się wszystkie wina z obecnością CO2, bez względu na metodę ich wytwarzania; zasadniczo szampany, cava, crémant i inne tego typu wina m. nie powinno się przechowywać dłużej niż 3–4 lata; pétillants najlepsze są w ciągu roku; mousseux; spumante; metoda wiejska; frizzante; spritzy; sprizig; gazowane
in. muscat, muskat, muszkatel, moscatel, moscato, muscadel, muskatel, muskateller; nazwa jednej z największych historycznych odmian winorośli i win; Grecy grona te określali jako anathelicon moschaton, a Pliniusz Starszy nazywał je uva apiana (pszczele grona); dwie najważniejsze odmiany to muszkat aleksandryjski (rzymski) i muscat blanc a petits grains; warto wspomnieć także o trzecim znanym w Polsce głównie z win węgierskich – badacsony i muscat ottonel, będącym krzyżówką muszkatu znad Loary i chasselas; ?m. uprawia się również w Alzacji; istnieją także m. czerwone, np. muscat aleatico czy tzw. muszkat hamburski; dawniej wyłącznie słodkie, dziś również wytrawne; ?m. oznacza wino o charakterystycznym aromacie gron muszkatelowych, przypominających piżmo, niekoniecznie wyłącznie z odmian muszkatowych; melon; VDN; bez; aromatów rodziny
(fr.) określenie sztucznego procesu zatrzymywania fermentacji głównie poprzez dodanie neutralnego spirytusu winnego (vin de liqueur), ale także poprzez użycie dwutlenku siarki (słodkie), filtrację lub schłodzenie wina; celem tej metody jest zatrzymanie w winie cukru resztkowego oraz zachowanie aromatu świeżych winogron; wzmacniane; VDN, VDL; deserowe wino; porto; vin muté; mistella
(fr.) określenie niekiedy występujące na etykietach VDN z Roussillon lub maury oznaczające, że neutralny alkohol o stężeniu 96% (7–10% objętości) dodano przed fermentacją (lub w bardzo wczesnej fazie winifikacji) i przed tłoczeniem (a właściwie foulage), co uchodzi za proces nieco trudniejszy technicznie, lecz dający lepsze efekty; podczas dalszej maceracji, w ciągu 2–3 tygodni alkohol powoduje ekstrakcję aromatów z winogron; zaletą tej techniki jest uzyskanie wina z mniej wyczuwalnym alkoholem, maskującym również jego słodkość; dobrym przykładem może być np. banyuls Le Muté sur Grains z domaine La Rectorie z Roussillon i maury Cuvée Aurélie z Domaine de La Preceptoire (AOC Maury)
2025 © Wszystkie prawa zastrzeżone przez Festus