gran reserva

(hiszp.) w Hiszpanii oznacza wino wytwarzane tylko w najlepszych latach, głównie w Rioja, które dojrzewało minimum 5 lat (2 lata w beczce i 3 lata w butelce); jest to tylko minimalny wymóg formalny, najlepsze wina starzeją się w dębie, często i w butelkach, znacznie dłużej; starzenie rioja następuje w przewidzianych prawem barrica bordelesa (czyli w bordoskich 225-litrowych barriques); większość czerwonych rioja starzone jest w dębie amerykańskim, który nadaje im charakterystyczną miękkość i zapach wanilli; określenia te dotyczą również innych win hiszpańskich; joven; crianza; reserva

granat, granatowy

garnet | garnet red | grenade | grenat

niuans barwy win średnio do lekko czerwonych; określenie czerwonawopurpurowego (fioletowego) koloru wina; większość degustatorów lubi metaforyczne określanie koloru wina związane ze szlachetnymi metalami i kamieniami (złote, rubinowe, granatowe); także nieco cierpkawy aromat owocowy, obecny w niektórych śródziemnomorskich winach czerwonych i różowych; zapach granatu z dotknięciem wanilii jest podobny do zapachu małych czerwonych owoców, w szczególności czarnej porzeczki i malin; nieco aromatu podobnego do soku z granatów mają różowe wina rodańskie i prowansalskie; aromatów rodziny

grand cru

great growth

(fr.) określenie niezbyt precyzyjne, może oznaczać różne treści w różnych regionach; w Médoc, Graves i Sauternes jest najwyższym, klasyfikacyjnym określeniem jakości wina z winnic sklasyfikowanych w 1855 r. roku, chociaż winno być opisywane jako odpowiednie cru classé; w Saint-Emilion g.c. jest formalnym elementem klasyfikacji win, chociaż ich jakość przeważnie nie przekracza jakości medocańskich cru bourgeois; w Burgundii może odnosić się do winnicy o specyficznych cechach gleby i mikroklimatu, w których produkować mogą wina różni producenci (wielkie rozdrobnienie winnic), jest jednak także elementem klasyfikacji (ok. 2% win burgundzkich – 33 g.c. z Côte d’Or i Chablis); każde burgundzkie g.c. posiada swoją własną AOC; w Alzacji określenie g.c. przysługuje tylko winom AOC najwyższej klasy, pochodzącym z pojedynczych winnic, obecnie jest ich 51 (2009); w Szampanii do tytułu g.c. ma prawo 17 miejscowości, jednak w odniesieniu do win szampanskich ma to mniejsze znaczenie, ponieważ tutaj liczy się przede wszystkim prestiż producenta – domu szampańskiego; cru; cru bourgeois; drugie wino; grand cru classé

grand cru classé

great growth

(fr.) specjalne określenie zarezerwowane dla najlepszych z kilku tysięcy bordoskich châteaux; te z Médoc, Sauternes i Barsac sklasyfikowane zostały w 1855 r., z Graves w latach 1953 i 1959, z Saint-Emilion w latach 1955, 1986, 1996 i 2006; winnic gminy Pomerol nigdy nie sklasyfikowano; określenie to prawnie przysługuje tylko winom bordoskim; poza klasyfikacją z 1855 r. pozostałe podlegają okresowej weryfikacji, np. w Saint-Emilion jest ona dokonywana co 10 lat

grand vin

(fr.) dosł. wielkie wino; w znaczeniu piękne, znakomite, wyrafinowane; oznaczenie to występuje na wielu etykietach francuskich win; nie ma legalnego znaczenia i nie zawsze w butelce z taką etykietą znajduje się wielkie wino, zarezerwowane jest jednak tylko dla win apelacyjnych; nazywa się też tak assemblage z najlepszych kadzi bordoskich grand cru

grande marque

(fr.) termin używany czasami w odniesieniu do wielkich domów szampańskich należących do Syndicat des Grandes Marques, utworzonego w 1882 r., który liczył 28 członków; nie wszystkie marki reprezentowały równie wysoki poziom, dlatego w 1993 roku zastąpił go Club des Grandes Marques z 24 członkami, wśród nich są takie znane marki, jak: Billecart-Salmon, Bollinger, Deutz, Dom Perignon, Krug, Laurent-Perrier, Moet et Chandon, Perrier-Jouet, Joseph Perrier, Pol Roger, Pommery, Louis Roederer, Ruinart, Salon, Taittinger, Veuve Clicquot-Ponsardin; Moët & Chandon, Pommery i Veuve Clicquot należące do giganta luksusowych produktów Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH) reprezentują około 50% eksportu szampanów

grantoskany

gran tuscans | super tuskans

termin ukuli angielskojęzyczni specjaliści w latach 80., pisząc o winach, które zaczęto produkować w Toskanii wbrew obowiązującym stereotypom i przepisom określanym przez DOC i DOCG; kilku zapaleńców zapragnęło stworzyć wina odbiegające klasą od istniejących standardów; w powszechnej opinii wina toskańskie, głównie chianti, nie uchodziły za szczyt osiągnięć winiarskich, mimo że znane były na całym świecie, ideałem dla wielu toskańskich winiarzy były wielkie wina bordoskie; pierwszym twórcą g. był markiz Mario Incisa della Rocchetta z winnicy San Guido w Bolgheri na wybrzeżu Morza Tyrreńskiego, który w 1944 r. posadził pierwsze sadzonki cabernet sauvignon pochodzące nie z byle jakiej winnicy, tylko z samej Château Lafite w Pauillac, gdzie również zakupił barriques do starzenia wina; siostrzeniec markiza, Piero Antinori, za pośrednictwem swojej firmy Marchesi Antinori, w 1968 r. sprzedał pierwsze 3000 butelek Sassicaia, pierwszego supertoskana, który obecnie przeszedł już do legendy (interesujący jest fakt, że wszystkie najbardziej znaczące supertoskany wywodzą się z kręgu Antinorich: Guado Al Tasso, Solaia, Tignanello); inne supertoskany: Ornellaia (Tenuta dell’Ornellaia) Vigorello stworzony przez Enzo Morgantiego w znanej toskańskiej winnicy San Felice, Luce i Lucente od Frescobaldich; do niedawna wszystkie supertoskany klasyfikowano jako wina stołowe, obecnie jako IGT, a nawet DOC; zarówno Luce, jak i Lucente są winami wytwarzanymi poza klasą DOC, aby istniała możliwość decydowania o kształcie obu trunków, ich twórcami są Tim Mondavi i Lamberto Frescobaldi, którzy zadecydowali o nowym spojrzeniu na klasyczne wino toskańskie

grappa

marc

włoski odpowiednik francuskiego marc, destylatu z wytłoków otrzymanych po prasowaniu winogron; określenia tego używa się także w Stanach Zjednoczonych i w krajach używających języka hiszpańskiego; bagaceir

grauburgunder

pinot gris

(niem.) syn. pinot gris (pinot grigio) szczególnie używany w Badenii i Palatynacie; dla nieco mniej wytrawnych wersji tej odmiany używa się innego syn.: ruländer

grejpfrut

grapefruit | pamplemousse

aromat owocowy (owoce cytrusowe) obecny w niektórych winach likierowych i białych wytrawnych, winifikowanych w niskich temperaturach, po maceracji przedfermentacyjnej; częsty w białych winach musujących, w winach spokojnych zanika po ewentualnej fermentacji jabłkowo-mlekowej lub klarowaniu; aromat i smak charakterystyczny dla chardonnay z chłodnego klimatu, dość powszechny w gewürztraminerze, sauvignon blanc i niemieckim scheurebe; niekiedy pojawia się w winach likierowych po kilku latach starzenia; aromaty i smaki innych owoców cytrusowych najczęściej występują w białych winach z chłodniejszych stref klimatycznych; przypomina nieco zapach kwiatu winorośli; ten cytrusowy aromat wnosi do wina aromatyczną świeżość poprzez jego minimalną gorzkość; aromatów rodziny