gronowe wino dla celów liturgicznych, powinno być produkowane z czystego moszczu gronowego; w średniowieczu wytwarzali je mnisi, którzy szczególnie aktywnie uczestniczyli w uprawie winorośli; w ortodoksyjnym Kościele wschodnim zwykle pochodzi z czerwonych, czystych winogron; w Kościele greckim jest to najczęściej mavrodaphne, w rosyjskim faworyzowany jest kagor; w niektórych Kościołach chrześcijańskich