Priorat

priorat
Priorat jest górzystym regionem położonym we wschodniej części Hiszpanii, około 40 kilometrów na wschód od Tarragony, najbardziej na południe położonej prowincji Katalonii. Stolicą regionu jest Falset. Jest to miejsce, w okolicy góry Montsant, gdzie produkowane są jedne z najpiękniejszych win na świecie. Tutejsza wulkaniczna gleba, łupki i kwarc, która jest niezwykle ciemna, prawie czarna oraz klimat,  mają zasadniczy wpływ na jakość tutejszych win. Czerwonawy łupek zwany llicorella, to gleba przez którą korzenie winorośli mogą przesiąkać do wielkiej głębokości. Wyżej występuje metamorficzna skała w postaci łupków, stosunkowo kwaśnej glebie, na granicach której znakomicie rosną rośliny lecznicze. Jest tu unikalny klimat, na poły kontynentalny, na poły śródziemnomorski, z suchymi, zimnymi wiatrami z północy i wilgotnymi wiatrami zwanymi Garbinada. Temperatury zimą spadają tu nawet do minus 6 stopni Celsjusza, latem do plus 35 stopni. Średnia temperatura roczna wynosi około 15 stopni, deszcze 550-600 milimetrów, głównie wiosną i jesienią. 2700 godzin słonecznych w roku, winnice obsadzone są głównie Garnacha, Carinena, Cabernet Sauvignon, Merlot i Syrah oraz białymi odmianami – Garnacha Blanca, Macabeo i Pedro Ximénez.

Czas dla Priorat rozpoczął się w latach 70-tych, z nadejściem młodych twórców wina, którzy zrozumieli ogromny potencjał winiarski tego regionu. Niska wydajność. niezwykle stara winorośl (powyżej 70 lat), dawały możliwość tworzenia niezwykle skoncentrowanych win. Oczywiście, gleba zwana tu llicorella, ma tu zasadnicze znaczenie. Brak wody powoduje, że korzenie wnikają tu, w poszukiwaniu pokarmu, aż do 25 metrów w głąb ziemi. Wina tutejsze mają stosunkowo duży potencjał starzenia, ale praktyka wykazała, że nie należy z tym przesadzać, są znakomite juz nawet po 5 latach.

Priorat ma powierzchnię około 170 kilometrów kwadratowych (17 018 ha), z których tylko 1400 hektarów obsadzone jest winoroślą. Nawadniany przez dopływ  Ebro, rzekę Siurana – ma surowy, suchy klimat i specyficzną, ubogą łupkową glebę. Cechy klimatu i gleby mają zasadniczy wpływ na jakość tutejszego wina. Historycznie patrząc, na winiarstwo regionu największy wpływ miał zakon Kartuzów z Scala Dei, gdzie produkowano wina w ciężkim stylu, mocno alkoholowe i utlenione (rancios). Zakon Kartuzów w Dolinie Siurana osadził tu w 1162 roku król Alfons zwany Cnotliwym. Do klasztoru Scala Dei, u podnóża Montsant należało 7 okolicznych wsi. Nazwa regionu pochodzi  od Prior (przeor). 1974 rok był rokiem zwrotnym w winiarstwie regionu Priorat. FAO opublikowało specjalny raport, z którego wynikało, że region ten ma warunki do produkcji jednych z najlepszych win w świecie. Bazując na tym raporcie, nowa grupa, głównie młodych winiarzy jednocząc siły w autentycznych spółdzielniach, w oparciu o najnowsze zdobycze enologii i technologii, zdecydowała się produkować nowe, pełne wigoru wina z odmian miejscowych i zagranicznych.

Specjalnością regionu są wina czerwone z odmian Garnacha Tinta (Negra), w Hiszpaniii znana także jako lledoner, Tinto Aragonés lub Tinto Navalcarnero. Jest wrażliwa na wiosenne przymrozki, słabo ukorzeniona, o niskiej wydajności, daje wina bardzo aromatyczne, z dużą zawartością alkoholu, dosyć blade. Wina z Grenache łatwo się utleniają, z tego powodu często robi się z niego wina słodkie i charakterystyczne, miejscowe rancio. Kupażuje się je z innymi odmianami, dając wysokiej jakości, aromatyczne wina. Białe, fermentowane w dębie. Garnacha Blanca odmianą, z której produkuje sie przyjemne wina o niskiej kwasowości, z wysoką zawartością alkoholu, łatwo się utleniające. Macabeo, biała odmiana znana także jako Viura, Alcanon lub Alcanol. Wegetację rozpoczyna dość późno, nie jest więc specjalnie wrażliwa na przymrozki. Bardzo wydajna, wytwarza się z niej delikatne, dobrze zbalansowane wina wysokiej klasy. Pedro Ximénez, biała odmiana znana także pod nazwą Pedro Jiménez, Ximen, Ximenencia, Alamis lub Alamis de Totana. Średnio wydajna, bardzo wysoka zawartość cukru w gronach. Daje wina o wysokiej zawartości alkoholu, o niskiej kwasowości, ale dobrze się starzejące. Doskonałe do produkcji win słodkich i rancio. Carignan Carinyena), zwana także Samso, Mazuela, Crujillon i Crusillo jest odporna na susze i silne słońce. Wegetuje dość wcześnie, stąd wrażliwa na przymrozki. Dojrzewa na początku października, zawsze po czerwonej i białej Grenache. Daje pełne ciała i koloru wina, z zadawalającą ilością alkoholu, dobre do kupażowania.

Białe wina w regionie stanowią około 10% produkcji. Wielu winiarzy kontynuuje stare tradycje produkując tradycyjne vinos rancios. Ponadto uprawia się tu z doskonałymi wynikami odmiany francuskie: Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah i Chardonnay. Niektóre spółdzielnie produkują również Vermuthy.

Dzięki wytrwałej pracy nad jakością, w 1975 roku region uzyskał klasę DO, a w 2000 roku poziom DOC (Denominacio d’Origen Calificada). Ogromna kreatywność winiarzy w Priorat zaowocowała takimi sławnymi już winami jak: Clos Erasmus (Dafne Glorian), Clos Mogador (René Barbier) – zestawione w 35% z Grenache, w 35% z Cabernet Sauvignon, w 20% z Syrah i w 10% z Carinena (Carignan). Krzewy Carignan mają ponad 80 lat. Pozostałe odmiany pochodzą z początku lat 80-tych. Niezwykłe wino wytwarzane z winogron uprawianych na łupkowych wzgórzach na zachód od Tarragony. Wydajność zaledwie 10 hektolitrów z hektara. Cała produkcja to zaledwie 1900 skrzynek z 20 hektarów rocznie! Wino niezwykle intensywne i bogate, złożony bukiet, niezwykle owocowy, z akcentami dzikich ziół, korzeni oraz wanilli. Niezwykle silna owocowo-mineralna paleta. Wine Spectator zestawił je na czwartym miejscu wśród najlepszych win świata 2001 roku w rankingu win na rok 2004 (95/100 punktów)! Już dziesięć lat temu Parker powiedział, że jest to uderzający przykład tego, co można wyprodukować w Hiszpanii. Clos de L’Obac (Carles Pastrana. Znakomita mieszanka CS (35%), Garnacha (35%), Syrah (10%), Merlot (10%), Carinena (10%) leżakuje przez 14 miesięcy w nowym francuskim dębie, po czym butelkuje się ją bez filtrowania. Średni wiek Cabernet Sauvignon, Syrah i Merlot wynosi 10 lat, Garnacha i Carignan datowane są na rok 1945, 1950 a część nawet z początku XX wieku. Wszystkie odmiany zbierane są odrębnie, w szczytowym okresie ich dojrzałości, co ma zasadniczy wpływ na jakość, ale także na cenę. Obok l’Ermity należy do wschodzących gwiazd Priorato. W 1995 roku wyprodukowano zaledwie 150 skrzynek. Parker ocenił je na 96 punktów. Do picia między 2006 a 2030. Może leżakować 30-40 lat.

L’Ermita (Alvaro Palacios), Clos Martinet (bodega jest własnością Josepa Lluisa Péreza, który razem z córką Sarą prowadzi tę znakomitą winnicę). Clos Martinet produkuje około 36 tysięcy butelek z 10 hektarów winnicy. Połowa butelkowana jest jako Clos Martinet połowa jako Martinet Bru – druga etykieta. To jedno z najlepszych win z Priorat jest mieszanką 45% Grenache, 20% Cabernet Sauvignon,, 20% Merlot, 5% Syrah, 10% Carignan. Bogate, z korzennym, pieprzowym bukietem, z niezwykłą siłą, głębokością i długością, dojrzewa w 100% we francuskim dębie). José Louis Perez, razem ze spółdzielnią winiarską w Porrera i znanym katalońskim śpiewakiem Louisem Llachem jest także współtwórcą innego, interesującego projektu winiarskiego, win Cims de Porrera. Jeszcze w 1989 roku wszystkie te znakomite i sławne wina winifikowano w jednej piwnicy w Gratallops. Dzisiaj każde Clos jest niezależne i funkcjonuje pod własną marką.

Średni wiek miejscowych odmian winorośli wynosi około 60 lat, do tego dochodzi bardzo niska wydajność z jednego krzewu, łupkowa gleba, duże nachylenie (30% winnic leży na stokach), trudny klimat i mamy znakomite wina. Miasteczko Gratallops ma piwnice, gdzie wina fermentują w 1000, 10000 i 25000 litrowych zbiornikach ze stali nierdzewnej, wszystkie w kontrolowanej temperaturze. Inne lokalne spółdzielnie również dysponują nowoczesnymi środkami technicznymi pozwalającymi wytwarzać wysokiej jakości wina.