Alsace (Alzacja)

Zainteresowania winami i turystyką świetnie można połączyć właśnie w Alzacji. Wspaniałe lasy, dzikie górskie drogi przez Wogezy, malownicze wsie i znakomite białe wina. Route de Vin, popularna trasa turystyczna, zarówno w czasie winobrania jak i o każdej innej porze roku, jest zawsze atrakcyjna. 180 kilometrowy, kręty szlak prowadzący od Marlenheim do Thann (między Strasbourgiem a Mulhouse), jest prawdziwym muzeum na powietrzu. Brukowane uliczki, domy z „pruskiego” muru, renesansowe fontanny i romantyczne winiarnie. Oczywiście, z charakterystycznymi wnękami okien, pełnych skrzynek z pelargoniami. Alzatczycy są dumni ze swoich miasteczek należących do najpiękniejszych we Francji. Jest to najbardziej niemiecki region Francji, chociaż bywał najbardziej francuskim regionem w Niemczech. Alzacja jest jednym z tych granicznych, spornych regionów Europy, które przechodziły z rąk do rąk wiele razy. Jest to logiczne, Alzacja jest po prostu południowym przedłużeniem niemieckiego Palatynatu (Pfalz), a winnice nie mają szacunku dla granic. Zasadnicza różnica między tymi regionami jest taka, że klimat alzacki jest trochę bardziej słoneczny i bardziej suchy. Pomiędzy 1870 rokiem a końcem Pierwszej Wojny Swiatowej Alzacja należała do Niemiec. Nazwiska tutejsze brzmią z niemiecka, ale w jedzeniu i winie jest finezja i styl francuski.

Alzacja produkuje jedne z najbardziej niepowtarzalnych win białych w ogóle, nadzwyczaj aromatycznych, o wyróżniającym się smaku. Odwiedzający Alzację turyści od razu zauważają smukłe zielone butelki (flutes) i często mylą wina alzackie z niemieckimi winami mozelskimi. Wina alzackie nie smakują tak jak w Niemczech, są na ogół bardziej wytrawne, bogatsze, mniej kwaskowe i mają więcej alkoholu.

ALZACKI SZLAK WINNY
Podróż najlepiej rozpocząć w Strasburgu, stolicy ekonomicznej i kulturalnej Alzacji a także europejskiego parlamentu. Tu możemy zwiedzić piękne stare miasto i Petite France, gdzie w wesołej kompanii możemy wypić szklaneczkę wina w jednej z Winstub o swojsko brzmiących nazwach: „Le coin des pucelles”, „Le poele des Bourgeois”, „La Mouche a Vin”, „Le tire-bouchon” itp. Warto także obejrzeć pałac Rohan (XVIII wiek), ewentualnie Muzeum Alzackie.

Dalej wjeżdżamy już na rzeczywisty szlak winny: Marlenheim, Molsheim, Rosheim, gdzie warto obejrzeć przynajmniej romański kościół Św. Piotra i Pawła z ośmiokątną dzwonnicą. Le Mont Sainte-Odile, Barr (winiarska stolica francuskiego Dolnego Renu), Andlau, Mittelbergheim, Dambach-La-Ville, Châtenois, Sélestat, Orschwiller, Sainte-Hypolite, pierwsze miasteczko Górnego Renu z potężną sylwetą średniowiecznego zamku Haut-Koenigsbourg, odbudowanego w latach 1901-1908 przez Wilhelma II,  Bergheim, Ribeauvillé , perełkę alzackiej architektury okresu Renesansu,  Zellenberg, Riquewihr (jedno z magicznego tryptyku najczęściej odwiedzanych alzackich miasteczek – obok Obernai i Eguisheim),  jedno z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych miasteczek regionu, otoczone murami, z brukowanymi uliczkami i  znakomicie zachowaną,  charakterystyczną architekturą. Tutaj znajdują się także winnice i siedziba  znanego domu  winiarskiego Maison Hugel et Fils, Beblenheim, Kientzheim, wg legendy to tutaj w XVI wieku po raz pierwszy na tych ziemiach « Lazarus von Schwendi » zasadził Tokaj, ponoć przywieziony z Węgier. Znajduje sie tu również siedziba bractwa winnego Confrérie St-Etienne oraz małe muzeum wina. Kaysersberg, w miejscu urodzin Alberta Schweitzera warto obejrzeć ratusz w stylu reńskiego Renesansu, Ingersheim, Colmar, uroczy mariaż francuskiej i niemieckiej tradycji, największe miasteczko na winnym szlaku . Warto zwiedzić średniowieczną dzielnicę i tzw Małą Wenecję, muzeum Unterlinden ze słynnym ołtarzem z Issenheim Matthiasa Grunewalda. Pięknym przykładem licznej w Colmarze alzackej architektury jest Dom Pfisterów z malowidłami z 1537 roku i drewnianą galerią z początku XVII wieku. Dla Gdańszczan, ciekowostką turystyczną może być dworzec w Colmarze, z powodów ekonomicznych będącego prawie kopią dworca kolejowego w Gdańsku. Turckheim, Wintzenheim, Wettolsheim, Eguisheim (to malownicze miasteczko o sięgającej zamierzchłych czasów historii, z château otoczonym trzema zwartymi kręgami domów o charakterze obronnym, tu w 1002 roku urodził się przyszły papierz – Leon IX), Husseren-Les-Châteaux, Munster (bardziej znane  ze słynnego sera, o ostrym zapachu i pomarańczowej skórce), Wasserbourg, Gueberschwihr, Pfafenheim, Rouffach, Soultzmatt, Lautenbach, Guebwiller, Bergholtz, Orschwihr, Soultz-Haut-Rhin, Thann. Szlak wyznaczyliśmy dosyć szczegółowo, ale interesujących wiadomości dostarczą nam miejscowe prospekty turystyczne.

Alzacja była pierwszym regionem we Francji, który nazywał swoje wina od nazwy szczepu winorośli. Zapożyczyli ten sposób i praktykują to do dziś w Kaliforni i Australii. Wyjątkiem jest tu Edelzwicker i Crémant d’Alsace, które są mieszanką kilku gatunków wina . Od 1983 roku pewne miejscowości winiarskie (np. Altenburg, Kaeferkopf, Schlossberg czy Fűrstentum), których sława sięga często tysiąca lat, a dla których sama nazwa winorośli nie mogłaby być uznana za wystarczającą, mogą określać swoje najlepsze roczniki mianem grands cru. Jest ich około 50, dotyczy to jednak tylko czterech szczepów: Riesling, Muscat, Gewűrztraminer albo Pinot Gris (czasami oznaczany jako Tokay-Pinot Gris) – uważanych za najlepsze szczepy alzackie.

Gwiazdą win alzackich jest Riesling, duma Alzatczyków, wino o dużej sile witalnej, o wytwornym smaku owoców i delikatnym aromacie. Wino o jasnej barwie, subtelnym, lecz zdecydowanym bukiecie (lipy, piżma, czasami cynamonu). Rasowe alzackie rieslingi są bardzo wytrawne, żywe, eleganckie, subtelne a mimo to bogate. Towarzyszy najbardziej wykwintnym potrawom, szczególnie potrawom z ryb i skorupiaków. Muscat przeciwnie, jest lekki, o zapachu świeżych winogron, jakby perfumowany. Doskonały jako aperitif, często podawany na przyjęciach. Dobry Pinot Gris jest mocnym trunkiem, o obfitym smaku owoców, uwielbia dobre jedzenie, foie gras (gęsia wątróbka), soczystą pieczeń; stanowi również wysokiej klasy aperitif. Gewűrztraminer jest eleganckim, najbardziej korzennym ze wszystkich win alzackich, o świetnej równowadze i doskonałym bukiecie róż i fiołków. Jedno z najciekawszych białych win francuskich. Podaje się je w temperaturze 7-8 stopni Celsjusza, do gęsich wątróbek, pieczonego białego mięsa, serów typu munster, roquefort, bleu d’Auvergne, de Bresse i do niezbyt słodkich deserów. Te cztery szczepy dopuszczone są do produkcji słodkich win, czarnych pereł Alzacji, będących regionalną specjalnością : Vendange Tardive (póżny zbiór) i Sélection de Grain Nobles. Sylvaner i Pinot Blanc dają także dobre wina, ale zwykle są lżejsze i prostsze w stylu. Pinot Blanc jest bardzo ważnym składnikiem Crémant d’Alsace, znakomitego musującego wina wytwarzanego metodą szampańską. Doskonałe na świąteczne przyjęcia i wszelkie inne okazje. Pinot Noir , jedyne wino czerwone uprawiane w regionie, pochodzi z Burgundii. Wytrawne, o wykwintnym smaku, przyjemne w spożyciu, podawane jest do pieczeni, potraw z drobiu , do dziczyzny a także do sera. Często bardziej przypomina rosé niż czerwonego burgunda.

Reasumując, wina alzackie charakteryzują się wyrażnym smakiem owoców, delikatną świeżością i przyjemną lekkością. Cechy te uwydatniają się, jeżeli spożywać je będziemy schłodzone do temperatury około 10°C. Zwyczajowo pije się je w kieliszku o kształcie tulipana, na zielonej nóżce. Wina alzackie pije się młode tzn. od 1-go do 5-go roku po winobraniu. Najlepsze z nich, te o najbogatszym bukiecie i z najlepszych roczników, zyskują na procesie starzenia. Począwszy od 1972 roku wina alzackie, zgodnie z ustawą, muszą być butelkowane w miejscowości z której pochodzą – jest to gwarancją ich autentyczności.