Cypr

Cały Cypr, łącznie z częścią wschodnią ma 9250 kilometrów kwadratowych. Na tym obszarze jest zaledwie 800 tysięcy hektarów ziemi ornej. Winnice stanowią zaledwie 2,3% ziemi uprawnej. Ten niewielki obszar winiarski uprawia blisko 23 tysiące farmerów na ponad 61 tysiącach działek. Średni rozmiar takiego winnego gospodarstwa wynosi mniej niż 3 tysiące metrów kwadratowych. Winnice położone są głównie w południowo-zachodniej części wyspy.

Historia win cypryjskich sięga 2000 lat przed Chrystusem. W przeszłości wina cypryjskie były tak wysoko cenione, że pili je faraonowie egipscy, a król Salomon sławił je w swoich poematach a ich wysoka jakość doceniana była przez Greków i Rzymian. Niektórzy uważają, że takie znane wina jak Madera, Marsala czy nawet węgierski Tokaj zostały przeniesione z Cypru. Dzisiaj uprawa winorośli stanowi poważną część cypryjskiego rolnictwa. W sprzyjającym klimacie, przy długich, gorących latach winorośl znakomicie się rozwijała. Tym niemniej od lat siedemdziesiątych przeważają na wyspie dwie odmiany: Mavro o czarnych gronach, z których wytwarza się wina czerwone i Xinisteri, z których produkuje sie wina białe. Większość win cypryjskich wytwarzana jest w czterech ultra nowoczesnych winnicach w Limassol-Keo, Loel, Etko i Sodap. Najstarsze wina cypryjskie znane są od czasów antycznych.

Znana nam dzisiaj Commandaria, w dawnych czasach konsumowana była w dużych ilościach podczas wiosennych świąt na cześć Afrodyty. Produkowano i sprzedawano to wino już 2000 lat przed Templariuszami. 800 lat p.n.e. grecki poeta Hesiod opisał słodkie, cypryjskie wino produkowane z suszonych na słońcu winogron, nazywane wówczas Mana – Matka. Nazwa ta wzięła się stąd, że opróżniając wielkie amfory pozostawiano trochę dojrzałego wina na dnie, aby ułatwiało dojrzewanie młodego wina. Sławił je Homer, pili je egipscy faraonowie. To wino było protoplastą póżniejszej Commandarii, która jest jedną z najstarszych marek win na świecie, produkowaną bez przerwy od czasów Krzyżowców. W XII wieku Ryszard Lwie Serce, uciekając przed burzą schronił się na Cyprze. Kiedy ksiażę Cypru nie najlepiej obszedł się z Ryszardem i jego towarzyszami, zawładnął wyspą. Było to chyba najważniejszy, jeśli nie jedyny sukces trzeciej krucjaty. Potem sprzedał ją Templariuszom. Zakon Templariuszy, jak wiadomo, miał niezwykłe skłonności do robienia interesów i bogacenia się zamiast zajmowania się statutową działalnością. Zadłużony u Templariuszy Filip IV, król Francji, wymusił na soborze vienneńskim (1312 rok) kasatę zakonu, a jego przywódców stracono, oczywiście za herezję. Dobra Templariuszy na Cyprze przejęli Joannici (Zakon Rycerzy Św. Jana Chrzciciela Szpitala Jerozolimskiego). Templariusze sprzedali wyspę Gwidonowi (Guy) Lusignan, który zapoczątkował dynastię Lusignanów na tronie królestwa Cypru (do 1473roku). Zatrzymali sobie jednak duży majątek Gran Commandarie i ten właśnie obszar będący pod kontrolą zakonu znany był jako Commandaria. W latach 1489- 1571 Cypr należał do Wenecjan. W 1571 roku zawładnęli wyspą Turcy Ottomańscy, którzy pozostali tam az do 1878 roku, kiedy przejęli ją Brytyjczycy. Wszyscy oni niewiele wnieśli do rozwoju winiarstwa na Cyprze. Turcy poza podatkami, tubylcom pozostawili tylko wyżej położoną, mniej urodzajną ziemię, nadajacą się tylko pod odporną winorośl.

Commandaria jest winem o bursztynowym kolorze, wytworzonym z rodzimych, czerwonych odmian Mavro i Xynisteri, w regionie Commandaria, niedaleko miasta Kolossi. Jest to słodkie, nie wzmaniane wino z 15% zawartością alkoholu. Zwykle wino starzone jest w dębowych zbiornikach przez wiele lat, pije się ją do deserów, słodkich owoców, orzechów i kawy. Można tylko dla samej przyjemności delektowania się tym antycznym winem.

Ryszard Lwie Serce tak upodobał sobie to wino, że nazwał je „The Wine of Kings and The King of Wines”. Ciekawe, że kilkaset lat póżniej to samo powiedzenie, ale po łacinie znalazło się na butelce węgierskiego tokaju. Commandaria w wieku XIV była bardzo ekskluzywnym, drogim winem i cenionym bardziej niż najlepsze klarety.

Obecnie na wyspie uprawia się także Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Carignan, Grenache i Palomino.